Vlierbloesemglyceriet – Siroop zonder suiker

Wat is een glyceriet?

Een glyceriet is een geschikte bereiding voor mensen die graag aan de slag gaan met het maken van vlierbloesemsiroop, maar terugdeinzen voor de grote hoeveelheden suiker die gebruikt worden in het proces. Die suiker heb je nodig om het product te conserveren. Zelf heb ik geëxperimenteerd met steeds minder suiker toevoegen, maar er zit een omslagpunt waarop het niet meer genoeg conserveert en er dus schimmel in je product komt. Hartstikke zonde!

Als je dus een oplosmiddel zoekt dat én geen suiker bevat én een conserverende werking heeft, kan je food grade glycerol overwegen. Wees je er wel van bewust dat glycerol meer inhoudsstoffen extraheert uit de vlierbloesem dan water en dat daardoor de smaak enigszins verandert. Verwacht niet dezelfde smaak als een "echte" vlierbloesemsiroop. Het is niet beter of slechter, maar anders. Probeer het uit en kijk waar jouw smaakpapillen (en je lichaam) harder van dansen.

Een glyceriet is een medicinale kruidenbereiding die je – met beleid – ook culinair kunt toepassen. Het is een extractie van inhoudsstoffen van planten in een mengsel van glycerol en water. Een andere veel gebruikte naam voor glycerol is glycerine. Glycerol is een organische verbinding die chemisch gezien tot de alcoholen behoort. Het is een viskeuze kleurloze vloeistof, die gemaakt wordt uit plantaardig of dierlijk vet en van nature voorkomt in het menselijk lichaam. Het is dus een lichaamseigen stof.

Glycerol is net als ethanol een interessant extractiemiddel om stoffen uit planten te halen. Het lost namelijk zowel water- als vetoplosbare stoffen op. Dit betekent dat in ethanol en glycerol meer inhoudsstoffen van planten opgelost kunnen worden dan in puur water of vet. Glycerol is als oplosmiddel voor het maken van kruidenpreparaten een vrij recente vernieuwing in de kruidenkunde, waardoor er nog relatief weinig wetenschappelijke informatie over de oplosbaarheid en toepassing ervan te vinden is. Het biedt echter voor de toekomst van de fytotherapie interessante mogelijkheden.

Glyceriet is – net als een tinctuur – een relatief eenvoudig te maken, krachtige en gemakkelijk toepasbare kruidenbereiding. Bovendien hebben glycerieten een aantal voordelen ten opzichte van tincturen:

• Glycerieten zijn gemakkelijker inzetbaar bij bepaalde groepen mensen dan tincturen, omdat glycerol een alcohol is waar je niet dronken van wordt én bovendien een zoete smaak heeft. Daardoor is het bijvoorbeeld geschikt voor kinderen, dieren, (ex)-alcoholverslaafden, leverpatiënten en mensen die vanwege (geloofs)overtuiging geen alcohol (= ethanol) drinken.
• Glycerieten zijn veelbelovende ingrediënten in (gezonde) culinaire bereidingen. Ze hebben een zoete smaak, maar bevatten geen suiker. Daardoor zijn ze interessant om toe te passen in gerechten voor bijvoorbeeld diabetici.
• Glycerieten zijn uitwendig beter inzetbaar dan tincturen, omdat ze de huid niet uitdrogen, maar juist verzachten en verzorgen. Dit maakt ze tot een potentieel interessant ingrediënt in uitwendige medicinale en cosmetische toepassingen. Denk aan wondcrèmes en kompressen, maar ook aan dagcrème, bodylotion of deodorant.
• Glycerieten zijn gekoeld vrij lang houdbaar (ongeveer 3 jaar), omdat glycerol een conserverende werking heeft.

Zorg wel dat je VOOR CONSUMPTIE GESCHIKTE (dus food grade) glycerol gebruikt voor inwendige toepassing.

Een glyceriet wordt meestal als medicinale bereiding gebruikt (net als een tinctuur), maar kan in lage dosering ook culinair worden ingezet. Net zoals je van een tinctuur een smakelijke kruidenbitter of likeur maakt, kan je met een glyceriet een zoete en smaakvolle vlierbloesemsiroop zonder suiker maken. Hieronder vind je het recept!

Consumeer het mate! Net zoals je suiker ook met mate zou moeten consumeren...

RECEPT: Vlierbloesemglyceriet

Wat heb je nodig voor 1 literfles?

• 700 ml glycerol
• 300 ml water
• Een 10-tal bloemschermen van Gewone Vlier
• Schillen (zonder wit vruchtvlees) van 1-2 citroenen (of een andere citrusvrucht)
• Sap van 1 citroen (of een andere citrusvrucht)

PS. Je kunt de citroen ook als geheel in dunne schijfjes snijden en toevoegen. Mijn ervaring is dat het dan net wat bitterder wordt. Kies dus wat je lekker vindt! En experimenteer ook vooral met het toevoegen van andere ingrediënten. Aardbei is een topper!

Aan de slag!

Giet de glycerol samen met het water in een goed afsluitbare pot. Meng beide goed door elkaar. Knip de bloemen van de vlierschermen en stop ze in de pot. Schil 1-2 citroenen met een dunschiller en voeg de schillen toe aan de pot. Pers één van de citroenen uit en voeg het citroensap bij de rest van de ingrediënten. Roer het geheel goed door elkaar en zorg dat er geen plantendelen boven het vocht uitsteken. Sluit de pot af en laat het 2-3 dagen trekken. Als het langer trekt, komen ook minder smakelijke (niet-vluchtige) moleculen in het glyceriet terecht. Zeef de plantendelen uit het mengsel en gooi ze weg. Proef aan het glyceriet en oordeel of er nog wat citroen bij moet. Gebruik het als aanlenglimonade of als smaakmaker in cocktails, pannenkoekenbeslag, gebak, stoofpotjes, etc. Puur is het heel sterk van smaak en niet zo lekker! Je kunt het glyceriet ook als watercomponent in een (dag)crème, lotion of zeep gebruiken. Bewaar het glyceriet maximaal 3 jaar op een koele plek.

Een lekkere aanvulling op dit recept is alcoholvrije vlierbloesemchampagne:

RECEPT: Kindvriendelijke champagne met vlierbloesem en jambú

​Wat heb je nodig voor 2 glazen?

• Vlierbloesemsiroop of vlierbloesemglyceriet (suikervrij)
• Jambú-glyceriet (recept in het artikel over jambú)
• Bruiswater

​

Aan de slag!

Doe de vlierbloesemsiroop naar smaak in een glas. Voeg een scheut jambú-glyceriet toe. Je kunt experimenteren met de smaak en het effect door meer of minder van het glyceriet toe te voegen. Vul het glas af met bruiswater. Uiteraard kan je variëren met andere plantensmaken. Ik kan me voorstellen dat een scheutje (zelfgemaakte) aardbeiensiroop ter variatie ook niet verkeerd is...

PS. Hier vind je meer informatie over Gewone Vlier. Zin in nog een ander gruwelijk lekker recept met vlierbloesem? Kijk dan eens naar deze vlierbloesemwafels met roomse kervel. 

Meer weten?

Ben je enthousiast geworden over het gebruik van glyceriet en andere bereidingen met (wilde) planten voor cosmetische, medicinale en culinaire toepassingen? Je bent niet de enige! In de cursus Making sense(s) of herbs komt nog veel meer aan bod. Er wordt dieper ingegaan op de werking van verschillende plantenstoffen en hoe je deze uit de plant kunt halen. In een handige brochure staat alles samengevat.