Peterselie

Peterselie: een bron van pyrroloquinoline quinone

Peterselie is een bron van wat?! Pyrroloquinoline quinone of kortweg PQQ is een wateroplosbare stof die verwant is aan B-vitamines en die je ook de vonk van het leven zou kunnen noemen. Zonder PQQ had er nooit leven op aarde kunnen zijn. Het is namelijk cruciaal voor de productie en bescherming van de mitochondriën in onze cellen. Eén van de functies van mitochondriën is het maken van energie, in de vorm van ATP (adenosinetrifosfaat). Ons lichaam heeft deze energie nodig om goed te functioneren: de hersenen hebben energie nodig om te kunnen denken en spieren gebruiken energie om te bewegen. ATP is de belangrijkste energiebron van alle levensvormen.

Naast de productie én bescherming van mitochondriën doet PQQ ook andere dingen: het ruimt zieke cellen op, het is een waanzinnige indirecte antioxidant (duizenden keren krachtiger dan vitamine C!), het biedt bescherming op het niveau van het geheugen en de concentratiecapaciteit én – van cruciaal belang – het is de enige stof waarvan we weten dat het melkzuur weer kan omzetten in pyruvaat (wat leidt tot herstel van de stofwisselingsfunctie en daarmee tot herstel van gezondheid). Tevens heeft PQQ neuroprotectieve effecten, onder meer door het stimuleren van de aanmaak en afgifte van NGF (Nerve Growth Factor), wat van belang is voor de vorming en vertakking van zenuwcellen. Bovendien is PQQ een veelbelovende anti-verouderingsstof. Humaan onderzoek suggereert dat orale suppletie onder meer de LDL-cholesterolspiegel verlaagt, gunstige effecten heeft bij stress, slaapproblemen en vermoeidheid, gunstig is voor de cognitie, helpt bij een droge huid en huidveroudering tegengaat.

PQQ is een stof die we niet zelf kunnen aanmaken, waardoor het belangrijk is om het via voeding binnen te krijgen. Het zit gelukkig in een heleboel voedingsmiddelen, maar een bijzonder rijke bron is peterselie!

Peterselie (Petroselinum crispum) is een lid van de familie van de Schermbloemigen (Apiaceae). Het is een aromatische, winterharde plant met een vlezige witte penwortel en stevige stengels. Het blad is driehoekig, drievoudig geveerd en gelobd, met een soms onregelmatig gekrulde rand. De kleine geelgroene tot rood aangelopen bloemen staan in schermen. Na de bloei groeien er lichtbruine dopvruchtjes aan de plant.

Medicinale toepassingen van peterselie

Met name de vrucht en wortel van peterselie worden medicinaal en cosmetisch gebruikt. Beide zijn rijk aan etherische oliën die sterk diuretisch werken en daardoor bij oedeem, het vasthouden van vocht, reumatische aandoeningen en hoge bloeddruk ingezet kunnen worden. Daarnaast worden ze toegepast als emmenagogum (menstruatiebevorderend middel) en krampstiller bij een pijnlijke of uitblijvende menstruatie. De etherische olie wordt ook cosmetisch gebruikt als geurcomponent in parfums.

Hoewel alle delen van de plant eetbaar zijn, worden voor culinair gebruik doorgaans de bovengrondse groene delen ingezet (en soms de wortel). Het kruid is rijk aan etherische olie (die onder andere myristicine en apiol bevat), apigenine, furocoumarinen (onder andere bergapteen), chlorofyl, vitamine C, E en K, betacaroteen, foliumzuur, ijzer, calcium, borium en silicium. Daardoor heeft peterselie een hoge voedingswaarde. Het wordt toegepast bij de preventie van welvaartsziekten, anemie en osteoporose. De plant is mild diuretisch (vochtafdrijvend), wat gunstig kan zijn bij oedeem en een verhoogd urinezuurgehalte. En daarnaast is het dus rijk aan PQQ met haar interessante werkingsgebieden!

Aangezien PQQ wateroplosbaar is, kan je het al binnenkrijgen als je een kruidenthee (infusie) maakt van de plant. Veel efficiënter is om het kruid niet als aftreksel in te zetten, maar in zijn geheel op te eten (want dan krijg je ook vetoplosbare stoffen zoals betacaroteen en vitamine E en K binnen). Bij normale (niet-medicinale doses) zijn er geen bijwerkingen te vrezen. Bijwerkingen, contra-indicaties en interacties zijn er wel in medicinale doses van de vrucht en wortel. Lees je goed in als je het in wilt zetten!

RECEPT: Tabouleh

Als je wilt profiteren van de rijkdom aan PQQ kom je uiteraard niet weg met een takje peterselie dat je als garnering bovenop een gerecht drapeert. Je hebt dan toch wel een flinke hoeveelheid nodig. Gebruik het daarom als basis voor een salade, zoals tabouleh, een salade uit de Libanese en Syrische keuken. Via Internet kan je allerlei receptvariaties op tabouleh vinden. Oorspronkelijk bestaat het gerecht vooral uit gesneden peterselie, tomaten, munt, uien en wat bulgur, overgoten met olijfolie en citroensap en op smaak gebracht met zout, chili, komijn en korianderpoeder. Zelf gebruik ik liever parelcouscous als alternatief voor bulgur (of ik laat het weg voor een glutenvrije versie) en voeg ik graag stukjes avocado, granaatappelpitjes, komkommer en/of ei toe. Maar laat vooral je eigen inspiratie de vrije loop. Zolang peterselie maar het hoofdingrediënt is! Platte peterselie is overigens aromatischer dan krulpeterselie!

Wat heb je nodig voor 2-4 personen?

Een flinke berg peterselie
1 komkommer
3 tomaten
1 rode ui
1 avocado
1 granaatappel
200 g parelcouscous
1 biologische citroen
Een flinke scheut olijfolie
Zwarte peper
Zeezout
Naar smaak: munt, komijn, korianderpoeder, chili, sesam
Optioneel: feta, halloumi, zeevruchten, etc.

Aan de slag!

Kook de parelcouscous volgens de aanwijzingen in gezouten water (of in groentebouillon). Snijd de kruiden en groenten in stukjes en haal de pitjes uit de granaatappel. Een makkelijke methode om de pitjes eruit te krijgen, is de granaatappel in twee helften snijden en de wanden een beetje oprekken. Neem een halve granaatappel met de open kant naar beneden vast. Houd je hand boven een kom en sla krachtig van verschillende kanten op de granaatappelschil met een houten lepel. Zo krijg je alle pitjes zonder gefrummel eruit. Rasp de schil van de citroen en pers het sap eruit. Vermeng de zeste met het sap en de olijfolie. Breng op smaak met peper, zout en andere kruiden. Optioneel kan je ander lekkers toevoegen, zoals feta, halloumi of zeevruchten.

Smakelijk!