Meidoorn

Meidoorn (Crataegus spp.)

In Nederland komen twee soorten Meidoorn voor, namelijk de Eenstijlige Meidoorn (Crataegus monogyna) en de Tweestijlige Meidoorn (Crataegus laevigata). Ze behoren tot de Rozenfamilie (Rosaceae). Het is een struik of kleine boom met diep ingesneden bladeren met ondiep gezaagde bladraden. Bij de eenstijlige variant zijn de bladeren tot ongeveer het midden van het blad ingesneden, terwijl de bladeren van de tweestijlige variant tot ongeveer op één derde van het blad zijn ingesneden. Van mei tot juni bloeit de struik met schermvormige bloemtrossen die wit tot roze van kleur zijn. De bloemetjes hebben vijf kelkbladen en vijf kroonbladen. De Eenstijlige Meidoorn heeft (uiteraard) één stijl en violette meeldraden. De Tweestijlige Meidoorn heeft twee stijlen en rode meeldraden. In de herfst vormt de plant kleine steenvruchten die rood van kleur zijn en enigszins ovaal van vorm.

Medicinale toepassingen van meidoorn

Medicinaal worden de bloemen, bladeren en bessen gebruikt. De Meidoorn is een belangrijke plant voor de natuurlijke behandeling van klachten aan hart- en bloedvaten. Vooral de aanwezige flavonoïden, zoals oligomere proanthocyaniden en vitexinerhamnoside spelen hierin een rol. Klinische studies hebben aangetoond dat Meidoorn een sterke regulerende werking heeft op de hartspier, de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel. Het versterkt de hartslag en verwijdt de bloedvaten, waardoor de bloedcirculatie gestimuleerd wordt. Vooral bij beginnende hartzwakte is het goed inzetbaar. Je kunt het zowel inzetten bij hoge bloeddruk als bij lage bloeddruk en bloeddrukschommelingen. Ditzelfde geldt voor de bloedsuikerspiegel. Daarom wordt het bijvoorbeeld toegepast bij diabetes en hypo- en hyperglykemie. Ook mensen met andere bloedsomloopstoornissen, zoals winterhanden en –voeten, atherosclerose, Ziekte van Raynaud, duizeligheid, etc. kunnen er baat bij hebben. Daarnaast werkt Meidoorn kalmerend op het zenuwstelsel bij stress, angst en gespannenheid. Dit is slechts een kleine greep uit de medicinale toepassingen.

Hoewel het een relatief veilig kruid is dat vaak ook samen met reguliere hartmedicatie gebruikt kan worden, raad ik je aan om Meidoorn als medicijn altijd in overleg met een huisarts of fytotherapeut te gebruiken.

De Meidoorn is echter niet alleen een geneeskrachtige plant. Ook culinair is het een veelzijdig ingrediënt. Hoewel de bessen het meest gebruikt worden, kan je ook de bladknoppen, jonge bladeren, bloemknoppen en bloemen in de keuken toepassen. Van het blad en de bladknoppen kan je bijvoorbeeld salade, kruidenthee of wijn maken. De bloemknoppen kan je als kappertjes inleggen of stoven als groente. De bloemetjes zijn dan weer een mooie toevoeging aan salades of toetjes of als smaakmaker in thee en wijn.

Voor de onderstaande recepten worden Meidoornbessen gebruikt. Deze smaken zoet, maar ook wat melig. Dat maakt dat ze rauw niet zo lekker zijn. Meestal worden ze verwerkt tot jam, gelei en moes of gebruikt als smaakmaker in herfststoofpotten. Uiteraard kan je er ook wijn, likeur of kruidenthee mee maken.

Meidoorn in je tuin

Meidoorn gedijt goed op diverse grondsoorten, zoals droge, vochtige en zeer vochtige grond. Deze planten geven de voorkeur aan halfschaduw en gedijen eveneens in volle zon.

Door de doornen aan de takken werd en wordt meidoorn vaak gebruikt voor heggen. Het hout van de meidoorn is zowel hard als fijn van structuur. De geslachtsnaam 'Crataegus' vindt zijn oorsprong in het Griekse woord 'kratos', dat verwijst naar de hardheid van het hout. Het stevige hout van de meidoorn wordt aangewend voor de handvatten van gereedschappen en voor de vervaardiging van kleine voorwerpen. Met een Meidoorn in je tuin stimuleer je de biodiversiteit in je omgeving. Door de bloesem trekt hij bijen en andere insecten en vlinders aan. Op de bessen komen vogels af en tussen de stekelige takken maken vogels graag een veilig nestje. Meidoorn is een inheemse struik en geurt heerlijk. En die prachtige heggen op het landgoed Heerlijkheid Hemmen? Jazeker, dat is allemaal Meidoorn!