Kruidenbitter voor een goede spijsvertering

Kruidenbitters en likeuren

Kruidenbitters en likeuren zijn alcoholische dranken die respectievelijk bitter en zoet van smaak zijn. Ze hebben meestal een alcoholpercentage van tussen de 15% en 45%, hoewel er ook uitschieters bestaan van meer dan 70%. Ze worden gebruikt als aperitief of digestief na de maaltijd, als ingrediënt in gemengde dranken, zoals cocktails en longdrinks, en verwerkt in tal van gerechten. Wat is er nu leuker dan je eigen kruidenbitter of likeur samenstellen? In deze tekst geef ik wat basisinformatie, maar in verschillende workshops en cursussen gaan we dieper op de materie in.

Kruidenbitters, bitterstoffen en de spijsvertering

Verloopt je spijsvertering niet zoals het zou moeten? Heb je veel last van oprispingen, een opgeblazen gevoel, woelige darmen of winderigheid? Heb je regelmatig het gevoel dat er een steen op je maag ligt? Voel je je vaak moe na de maaltijd? Dan heb je nood aan meer bitterheid in je leven! En met bitterheid bedoel ik: bitterstoffen!

De bittere smaak maakte eeuwenlang deel uit van het menselijke dieet en werd erg gewaardeerd. Bitterstoffen vormen een belangrijke groep inhoudsstoffen die in veel (medicinale) planten voorkomen. Deze stoffen vormen de basis van de meeste kruidenbitters. De bittere smaak maakte eeuwenlang deel uit van het menselijke dieet en werd erg gewaardeerd. Bittere kruiden werden gezien als wonderkruiden en veelal medicinaal ingezet. Denk aan uitdrukkingen als “bitter in de mond maakt het hart gezond”. In de afgelopen decennia is bitter echter grotendeels uit ons smaakrepertoire verdwenen, verbannen door onze voorkeur voor zoet. En dat is jammer, want bitterstoffen zijn hard nodig voor een gezonde spijsvertering. Bitter is echter een "acquired taste". Kinderen lusten het automatisch niet, een instinct dat nog stamt uit de oertijd. Bitterheid in planten was immers vaak een indicatie van giftigheid. Pas in de loop van je leven leerde je welke bittere planten je wél kon eten, én leerde je de smaak waarderen. Tegenwoordig worden bittere voedingsstoffen nauwelijks nog aan kinderen aangeboden (want gejengel aan tafel), met als gevolg dat veel mensen het nooit meer leren eten. In de afgelopen decennia is bitter grotendeels uit ons smaakrepertoire verdwenen, verbannen door onze voorkeur voor zoet. En dat is jammer, want bitterstoffen zijn hard nodig voor een goede spijsvertering. Ziedaar: de epidemie van rammelende darmen en spijsverteringsproblemen in een notendop!

Hoe werkt het precies? Wanneer je iets bitters proeft, registreren je hersenen dat en geven een signaal af aan de spijsverteringsorganen zodat die zich kunnen voorbereiden op de komst van voedsel. De juiste hoeveelheid spijsverteringssappen en enzymen wordt afgescheiden doorheen je hele spijsverteringskanaal en het water komt je in de mond. Met andere woorden: je lichaam is klaar om voedsel te ontvangen en er de noodzakelijke voedingsstoffen uit op te nemen. Het heeft daarom geen zin om bitterstoffen in capsules in te nemen. Het hele treintje wordt in gang gezet door de bittere smaak in je mond. Naast bittere kruiden worden ook winddrijvende kruiden veel toegepast in kruidenbitters.

Probeer jezelf dus te trainen in het eten van bittere voedingsstoffen, zelfs als je niet van bitter houdt. Een goed begin is een kruidenbittertje. Door de kruiden en specerijen is het niet alleen mild bitter, maar ook aromatisch en smakelijk. Kruidenbitters hebben ten onrechte een stoffig en oubollig imago. Laten we het weer hip maken!

Stoffen die smaak, aroma en kleur bepalen

Naast alcohol en suiker heb je stoffen nodig die de smaak, het aroma en de kleur van je brouwsel bepalen. Bijna alle plantendelen die smaak afgeven of een aroma hebben kun je in alcohol laten trekken. Denk aan fruit, kruiden, specerijen, bloemen en noten. Maar ook boomschors, wortels en bladeren kunnen heerlijke dranken opleveren. Daarnaast vormen koffie, thee en cacao interessante toevoegingen in likeur, net als een aantal dierlijke producten zoals eieren, room en melk (tenzij je veganist bent uiteraard). Er zijn een oneindig aantal smaakcombinaties mogelijk. Het is echter een ware kunst om smaakvolle combinaties te ontwerpen.

Wil je graag zelf aan de slag met experimenteren? In dit boek vind je meer informatie over bitterstoffen. En wil je nog meer weten? Schrijf je dan in voor een cursus of een workshop (hou de agenda in de gaten voor de volgende datum, of schrijf je in voor de nieuwsbrief). Zo'n workshop is erg leerzaam (en lekker), leuk om cadeau te geven en een origineel bedrijfsuitje.