Grote Klis (Arctium lappa) is een prachtige plant die tot de familie van de composieten (Asteraceae) behoort. Het is een stevige plant die tot 2 meter hoog kan worden. De plant heeft een vlezige, harde, bitterzoete penwortel met een bruine schors en witte binnenkant. De bladeren zijn zeer groot en ovaal tot hartvormig. Aan de bovenkant zijn ze groen en onderaan grijswit en fluwelig behaard. In juli en augustus draagt de stengel roze tot paarse distelachtige bloemhoofden.​

De bruin-zwarte dopvruchten hebben zaadpluis met meerdere rijen haren en zijn omgeven door groene schutblaadjes met een kromme top, waardoor ze in de vacht van dieren blijven hangen en zo verspreid worden. In 1941 was de Zwitserse ingenieur George de Mestral zo geïnspireerd door de hechtende kwaliteiten van de plant – toen hij de zaden van de vacht van zijn hond plukte – dat hij de volgende 10 jaar besteedde aan het uitvinden en ontwikkelen van het klittenband Velcro.

Van de plant wordt vooral de wortel gebruikt en soms het blad. De wortel wordt best in de herfst geoogst, maar is ook in de winter nog te vinden en consumeren.

​Traditioneel wordt de plant medicinaal gebruikt om de lever te ontgiften. Het ondersteunt de lever en de nieren in hun werk om toxines uit het lichaam te voeren die vaak tot uiting komen als huidaandoeningen, zoals eczeem, acne en een onzuivere huid. Het wordt daarnaast toegepast bij spijsverteringsproblemen, hoge bloeddruk en uitwendig bij huid- en haaraandoeningen (infectie- en schimmelwerend). De wortel bevat ook veel inuline, wat een uitstekend prebioticum is (dus voedsel voor de darmflora).

Culinair kan je de wortel en het blad gebruiken in soepen en stoofschotels of, zoals in het recept hieronder, ingemaakt in het zuur. De wortel staat bekend als gobo in Japan (dat is een gecultiveerde variëteit) en wordt traditioneel in kimchi gebruikt.

RECEPT: Grote Kliswortel in 't zuur

​De wortel van Grote Klis kan je in de herfst en winter oogsten. Een simpele manier om de aardse smaak van de wortel tot z’n recht te laten komen en toch iets bijzonders te maken, is de wortel te laten trekken in het zuur. Het is een bijzondere lekkernij: crunchy en aards met een zuurtje! Je kunt de wortel in elke vorm snijden die je mooi vindt: van schijfjes tot sterretjes of frietjes. Leef je uit!

​Het recept is een “snelle en rauwe” inmaak, waarbij de wortel in een azijnoplossing wordt gestopt en vervolgens in de koelkast wordt gezet. Aangezien het rauw is, blijft de probiotische werking van de azijn bewaard. Ik heb er zelfgemaakte appelciderazijn voor gebruikt – het is eerlijkheidshalve mislukte cider (niet alles lukt…) – maar je kunt ook rauwe appelciderazijn kopen.

​

Wat heb je nodig voor een potje van 500 ml?

• Verse wortel van Grote Klis (ongeveer een half potje)
• 200 ml rauwe appelciderazijn
• 60 ml witte wijn
• 30 ml sojasaus
• 30 ml agavesiroop, ahornsiroop of suiker
• 15 g verse fijngesneden gember
• 2 teentjes fijngesneden knoflook
• 2 laurierblaadjes
• 2 jeneverbessen
• Optioneel: 1 Spaanse peper

​

Aan de slag!

​Snijd de Grote Klis in stukken en stop ze in de pot. Voeg de andere ingrediënten toe en zorg dat de wortel onder de azijn staat. Laat het een drietal dagen trekken vóór je het begint op te eten. Je kunt het puur als pickles eten, in salades of sushi verwerken of als kruiderij gebruiken in allerlei gerechten. Uiteraard kan je het ook wecken.

​

Meer azijnrecepten? Een recept voor een immunostimulerende azijntinctuur vind je hier.