Wat is crème?

Crèmes worden in de cosmetica ingezet om de huid te voeden, te beschermen tegen invloeden van buitenaf en te laten stralen, terwijl ze in de geneeskunde worden gebruikt om geneeskrachtige stoffen via de huid te laten opnemen. Water en vet mengen van nature niet. Vet blijft als een laagje bovenop water staan. Daarom wordt er een emulgator toegevoegd die ervoor zorgt dat er een mooi glad mengsel ontstaat. Een crème is dus een zogenaamde emulsie van een water- en een vetcomponent. Een ander voorbeeld van een emulsie is mayonaise, waarbij een watercomponent (mosterd en azijn) gemengd wordt met een vetcomponent (zonnebloemolie en/of olijfolie) met behulp van een ei (emulgator). Een crème is geen zalf, want een zalf bestaat uitsluitend uit een vetcomponent.

Hoe maak je crème?

flesjes plantaardige olie voor creme en zalf

Crèmes kunnen op meerdere manieren gemaakt worden. De basisbereiding bestaat, zoals eerder gezegd, uit drie bouwstenen: vet, water en een emulgator. De emulgator is nodig om de lipofiele en hydrofiele componenten – dus aan vet en water bindende stoffen – homogeen met elkaar te laten mengen. Omdat er een watercomponent gebruikt wordt, is het eindproduct aan bederf onderhevig en voeg je best ook een conserveermiddel toe. Daarnaast kan je naar behoefte andere hulpstoffen – zoals etherische oliën – toevoegen. Voordat je begint, zal je eerst moeten bepalen welke vet- en watercomponent je wilt gebruiken. Je kunt gewoon water en/of een pure olie kiezen, maar het is interessanter om beide componenten te verrijken met inhoudsstoffen van planten die een verzachtende of voedende werking hebben op de huid. Elke olie, zoals avocado-olie of amandelolie, heeft eigen specifieke effecten op de huid. Als je een droge, rijpe of gevoelige huid hebt, gebruik je liefst een niet-drogende olie zoals amandelolie, terwijl je met een vette of onzuivere huid beter voor een drogende olie kiest. Bij een normale huid is de keuze het grootst. Je kunt voor een halfdrogende olie gaan, maar eigenlijk is bij deze huid vrijwel elke olie bruikbaar. De water- en vetcomponent vermeng je vervolgens met een emulgator tot een crème, die je naar wens vaster of vloeibaarder kunt maken.

RECEPT: Dagcrème voor een droge en gevoelige huid

Deze dagcrème is door de niet-drogende avocado-olie geschikt voor een droge en gevoelige huid. De brandnetel is een fantastische huidplant en een goede jeukstiller. De huidvriendelijke werking wordt versterkt door het hydrolaat van toverhazelaar (Hamamelis). Hamamelishydrolaat versterkt immers het herstellend vermogen van de huid. De lamécrème in het recept dient als emulgator en zorgt ervoor dat de olie en de watercomponent (het hydrolaat) kunnen mengen.

Ingrediënten:
  • Een paar handen vol brandnetelbladeren
  • 60 ml avocado-olie
  • 60 ml hydrolaat van toverhazelaar (Hamamelis)
  • 10 g lamécrème (in korrels)
  • Optioneel: 1 g (ongeveer 25 druppels) conserveermiddel (bijvoorbeeld Rokonsal)
  • Optioneel: 20-40 druppels etherische olie naar keuze (bijvoorbeeld lavendel)
Benodigdheden:
  • 1 koffiefilter
  • Soda (om de potten brandschoon te maken)
  • 1 crèmepot
  • 1 label (optioneel)
Keukengereedschap:
  • Een warmtebron
  • Een pan (als je een fornuis gebruikt) of een schaal (als je een oven gebruikt) met een platte bodem
  • Een waterkoker
  • Een aantal glazen potjes, vb. jampotjes
  • Een maatbeker
  • Een nauwkeurige keukenweegschaal
  • Een mixer
  • Een glas koud water
  • Een thermometer
  • Een zeefje of trechter
  • Een lepeltje
Aan de slag:

Houd er rekening mee dat het voorbereiden van de vetcomponent tijd kost (ongeveer 48 uur). De crème zelf kan in een kwartiertje klaar zijn. Je kunt beide processen ook op verschillende dagen uitvoeren.

Giet de avocado-olie in een (jam)potje. Knip de brandnetels in stukjes en voeg ze bij de avocado-olie. Druk de plantendelen met een lepel onder de olie. Zet de potjes au bain-Marie op het fornuis of in de oven en verwarm ze tot tot 40-50⁰C. Zorg dat het niet te warm wordt, anders worden je planten gefrituurd. Laat de kruiden 48 uur trekken op een zo constant mogelijke temperatuur (gebruik bij voorkeur een thermometer).

Zeef de oliën door een koffiefilter en weeg 40 g af (er blijft altijd een deel van de olie in de plantendelen hangen). Voeg 10 g lamékorrels toe aan de olie. Weeg 60 g hydrolaat af in een andere maatbeker. Verwarm beide maatbekers au bain-Marie tot 60-70⁰C. De lamékorrels beginnen vanaf 60-65⁰C te smelten. Haal de vet- en watercomponent van de warmtebron als alle vetten gesmolten zijn én beide substanties ongeveer dezelfde temperatuur hebben (gebruik een thermometer). Beide substanties hebben dezelfde temperatuur nodig om te voorkomen dat de crème schift. Voeg onder voortdurend mixen met een mixer het hydrolaat langzaam bij de olie, tot je de door jou gewenste dikte hebt. Mix eerst op een lage stand en voer de snelheid geleidelijk op. Na een minuut of twee heb je een gladde crème. Laat de crème afkoelen tot kamertemperatuur. Voeg, indien gewenst, 1 g Rokonsal als conserveermiddel toe en 20-40 druppels etherische olie. Roer beide goed door de crème (na het afkoelen dus). Spoel je crèmepotje met soda, laat goed drogen en doe de crème in het potje. Maak het potje af met een mooi etiket of label.

Schiften

Tijdens het bereiden van een crème kunnen er een aantal zaken fout gaan. Schiften is daarbij ongetwijfeld het vervelendste probleem. Als een crème schift, lijkt het alsof er kleine brokjes vet in de vloeistof drijven. Dat is balen, zeker als het om kostbare ingrediënten gaat. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom een product schift. Het kan liggen aan een te hoge omgevingstemperatuur, een ongelijke temperatuur van vet- en watercomponent, de zuurgraad van de ingrediënten, of gewoon het wennen aan een bepaalde emulgator. De geschifte crème of lotion is echter nog niet verloren. Er zijn namelijk een paar technieken die je kunt inzetten om het product weer vlot te trekken. In de volgende video zie je hoe je dat doet.

Help, de crème schift!

Zelf aan de slag?

Wil je leren hoe je een natuurlijke crème maakt op basis van kruiden en andere natuurlijke ingrediënten? Wil je meer weten over de eigenschappen van verschillende oliën en hoe je oliën kiest die geschikt zijn voor jouw huidtype? Ben je benieuwd naar de verschillende emulgatoren en natuurlijke conserveermiddelen? Wil je crème zonder parabenen gebruiken die minstens even effectief is als commerciële crème? Schrijf je dan bij Scent & Spice in voor één van de workshops, bijvoorbeeld Dagcrème en Gezichtsserum of voor een langere cursus zoals Making sense(s) of herbs. Met de informatie uit deze workshops en cursus kan je uiteraard een eigen dagcrème, bodylotion of voetencrème maken of zelf je eigen productlijn met natuurlijke cosmetica samenstellen.

Vond je dit artikel interessant en wil je op de hoogte gehouden worden als er nieuwe artikelen en recepten op deze website verschijnen? Schrijf je dan nu in voor mijn nieuwsbrief (en ontvang een gratis receptenboek en een gratis videoserie over effectiviteit van plantenstoffen) of like mijn Facebookpagina. Allebei mag natuurlijk ook!

Deel dit op
88
Keer delen

5 Reacties

  1. Marjo
    | Beantwoorden

    De video doet het niet. Mijn dagcreme lijkt geschift. Al meteen bij het maken. Kan ik deze nog redde.

    • Scent & Spice
      | Beantwoorden

      Hallo Marjo! Bedankt voor je reactie. Je kunt de video ook direct op Vimeo bekijken, gebruik daarvoor de volgende link: https://vimeo.com/manage/184918163. Laat je het even weten of het werkt?

  2. famke
    | Beantwoorden

    Hee scent & spice medewerker,

    Ik vroeg me af of ik geraffineerde olie of ongeraffineerde olie moet halen.

    Groetjes famke

  3. Rianne
    | Beantwoorden

    Hoi Nele,

    Hoe lang is deze zalf ongeveer houdbaar? En ben je van plan om in het nieuwe jaar een workshop hierover te geven? Ik kom graag! 😁

    Groetjes,
    Rianne

    • Scent & Spice
      | Beantwoorden

      Hallo Rianne, wat leuk dat je het gaat proberen! Mét het conserveermiddel is het 3-6 maanden houdbaar, zonder maximaal 3 weken. In februari ga ik waarschijnlijk weer een workshop organiseren, dus houd de site in de gaten en schrijf je in voor de nieuwsbrief als je dat nog niet had gedaan! Groetjes, Nele

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *