Zevenblad

Zevenblad (Aegopodium podagraria)

Zevenblad (Aegopodium podagraria) is een lid van de Schermbloemenfamilie (Apiaceae). Het is een vaste plant die tot 1 m hoog kan worden. De plant verspreidt zich voornamelijk via een kruipende wortelstok, waardoor ze zich snel kan verspreiden. Zevenblad heeft een reputatie als hardnekkig onkruid, maar je kunt er ook heerlijke en gezonde recepten mee maken. De stengels zijn recht, hol en gegroefd, wat typisch is voor veel Schermbloemigen. Het blad van Zevenblad is heldergroen, drieledig, breed en getand. De kleine, witte – in enkele gevallen lichtroze – bloemen staan in schermen en worden bestoven door veel soorten insecten. De bloeitijd valt in de zomer.

Zevenblad als ecologische verrijker

Hoewel zevenblad in tuinen vaak als ongewenst onkruid wordt beschouwd, speelt deze plant een belangrijke rol in het ecosysteem. De snelgroeiende wortels helpen de bodem te beschermen tegen uitdroging en erosie, terwijl de bladeren voedingsstoffen vasthouden en bij afbraak bijdragen aan een gezonde humuslaag. Bovendien trekt zevenblad bestuivers zoals bijen en zweefvliegen aan, wat gunstig is voor de biodiversiteit in de tuin. In plaats van zevenblad te bestrijden, kun je het ook slim benutten: laat een hoekje in de tuin verwilderen en gebruik de jonge scheuten in de keuken, terwijl je tegelijkertijd bijdraagt aan een natuurlijk evenwicht.

Zevenblad in geschiedenis en folklore

Zevenblad heeft niet alleen een lange traditie als voedsel en medicijn, maar speelde ook een rol in de folklore en oude landbouwgebruiken. In Middeleeuwse kloostertuinen werd zevenblad bewust gekweekt vanwege de vermeende geneeskrachtige werking tegen jicht – vandaar de bijnaam "jichtkruid". Monniken en herboristen beschouwden het als een nuttig kruid voor zowel mens als bodem, en het werd vaak geplant in de buurt van moestuinen om uitgeputte grond weer vruchtbaar te maken. In sommige Europese volksverhalen werd zevenblad zelfs gezien als een symbool van overvloed en veerkracht, en men geloofde dat een weelderige groei van de plant een teken was van een vruchtbare oogst.

Verschillen tussen Fluitenkruid en Zevenblad

Bloemschermen van Zevenblad lijken een beetje op Fluitenkruid, een ander zeer algemeen lid van de Schermbloemenfamilie, maar de samengestelde bladen van Zevenblad (zie afbeelding links) zijn erg kenmerkend. Fluitenkruid bloeit ook veel vroeger dan Zevenblad. Zevenblad vind je vaak op schaduwrijke groeiplaatsen, terwijl Fluitenkruid meestal een groeiplaats in de volle zon zoekt. Hoewel Fluitenkruid niet giftig is, zijn sommige andere leden van de Schermbloemenfamilie dat wel. Laat de plant dus zeker staan als je ook maar een beetje twijfelt. Op de website van Flora van Nederland is een videodeterminatie van deze plant te zien en op deze pagina vind je meer informatie over het determineren van witte schermbloemigen.

Medicinaal en culinair worden de jonge bladeren en de zaden van de plant gebruikt. Het blad is in maart en april op zijn best. Hoe lichter de kleur, hoe zoeter en lekkerder. De smaak is aromatisch, een beetje noot- en peterselieachtig. Later in het jaar wordt het blad wat bitterder. De zaden zijn pas na de bloei rijp, in de nazomer en het najaar.

Culinair en medicinaal gebruik van Zevenblad

Zevenblad is een smakelijk voorjaarskruid en een echte vitaminen- en mineralenbom. Culinair kan het gebruikt worden in soepen, salades, quiches, pesto's en smoothies. Je kunt het koken als spinazie en op smaak brengen met blauwe kaas, en er heerlijke Zevenbladpannenkoekjes mee vullen. Kijk hieronder voor het recept. Genoeg oplossingen voor de wanhopige tuinier! Volgens overleveringen werd het kruid door Romeinse soldaten meegenomen op hun veldtochten om ze tijdens deze jarenlange reizen van voedsel te voorzien, maar het wetenschappelijk bewijs van deze bewering is twijfelachtig. Ook wordt er op sommige pagina's wel beweerd dat Zevenblad in Italië verbouwd zou worden (waarmee volgens mij de suggestie gewekt wordt dat je dat zelf dan ook moet proberen), maar voor zover ik weet is geen van die pagina's in het Italiaans geschreven (ken je er misschien toch een? Laat de link dan achter in de opmerkingen onder dit artikel). Het is een fantastisch (on)kruid, maar ik raad je toch echt niet aan je (moes)tuin er vol mee te zetten.

 

Medicinale toepassing van Zevenblad

Hoewel het een veel gebruikte plant is als voedingsmiddel én als medicijn, is er weinig onderzoek verricht naar de medicinale effecten van Zevenblad. Traditioneel is Zevenblad vooral bekend als een urinedrijver die ingezet kan worden in de preventie en behandeling van urineweginfecties, reumatische aandoeningen en leverproblemen. Deze toepassing komt terug in de naamgeving in verschillende talen (Engels: goutweed [gout = jicht], Frans: Herbe aux goutteux, Latijn: podagra). Vooral de etherische olie van Zevenblad blijkt een belangrijke rol te spelen in de urinedrijvende werking van het kruid. Daarnaast wordt de plant toegepast als een sedativum en bij milde angsten. Dit hangt mogelijk samen met de aanwezigheid van apigenine, één van de flavonoïden in het kruid. Ten slotte is Zevenblad in staat om de weerstand een boost te geven, door de grote hoeveelheid antioxidante inhoudsstoffen, zoals flavonoïden, vitaminen en mineralen. Daardoor is het ideaal als voorjaarskuur.

Let bij het gebruik van Zevenblad op voor interacties met reguliere diuretica en met lithiummedicatie die bij bipolaire stoornissen gebruikt wordt.